حرم حضرت معصومه (س)

فاطمه معصومه، دختر موسی بن جعفر (هفتمین امام شیعه) و نجمه خاتون است. معصومه لقب مشهور ایشان است که از حدیثی گرفته شده است علی بن موسی گفت : «هر کس معصومه را در قم زیارت کند مانند کسی است که مرا زیارت کرده است» کریمه اهل بیت یکی دیگر از القاب است که در خوابی که سید محمود مرعشی نجفی پدر مرعشی نجفی مرجع شیعیان دیده است یکی از ائمه فاطمه معصومه را با لقب کریمه اهل بیت خوانده و سید محمود مرعشی نجفی را سفارش به زیارت فاطمه معصومه کرده است.
پس از آن که مامون خلیفه وقت، برادر فاطمه معصومه، علی بن موسی الرضا را در سال ۲۰۰، از مدینه به مرو خواند، فاطمه معصومه همچون تعدادی از علویان، درسال ۲۰۱ هجری به ایران آمد. وقتی که به ساوه رسید بیمار شد. در آنجا از همراهان خود خواست تا او را به قم ببرند چون از پدر خود شنیده بود که شهر قم مرکز شیعیان است. بزرگان شهر قم از وی استقبال باشکوهی کردند. فاطمه معصومه به خانه موسی بن خزرج بن سعد اشعری وارد شد. فاطمه معصومه تنها هفده روز در قم زنده ماند و در سن ۲۸ سالگی، در حالی که هنوز ازدواج نکرده بود وفات یافت. پیکر او را در جایی که آن زمان به باغ بابلان مشهور بود به خاک سپردند که هم اکنون زیارتگاهی باشکوه مشهور به حرم حضرت معصومه است .
آرامگاه حضرت معصومه (س) در میان بقعه با بلندی 20/1 و طول و عرض 95/2 در 20/1 متر قرار گرفته و با کاشی‌های نفیس و زرفام (آغاز قرن هفتم ) پوشیده شده‌است. گرداگرد مرقد، دیواری به بلندی دو متر و طول و عرض تقریبی (80/4 در 40/4) قرار دارد که در سال 950 بنا گردید و با کاشی معرق آراسته شد که اکنون این دیوار با ضریح مشبک از جنس نقره پوشیده شده است .
در حرم حضرت معصومه (س) قبر افراد و مشاهیر و علمای مشهوری وجود دارد که پس از فوت در آن جا به خاک سپرده شده اند. همچنین برخی از پادشاهان صفوی و قاجار نیز به خواست خودشان در حرم حضرت معصومه (س) دفن شده اند. از جمله : شاه صفی، شاه عباس دوم، شاه سلیمان، شاه سلطان حسین ( محل دفن این پادشاهان در سمت جنوب غربی حرم ( رواق جنوبی ) است که این قبر ها تمام برداشته شده و جای‌ آنها هموار است ) و همچنین پادشاهان قاجار که در ضلع شمالی صحن عتیق دفن شده اند که سنگ قبر‌ آنها نیز برداشته شده و اکنون در موزه نگهداری می‌شود. از جمله : فتحعلی شاه قاجار، محمد علی شاه قاجار، شاهزادگان و حکمرانان قاجار، مهد علیا ( مادر ناصرالدین شاه قاجار ) در غرب قبر محمد علی شاه و برخی دیگر.